HOE VER GAAN DE BOUWKOSTEN STIJGEN?

Deze blog is geschreven door Marc van Niekerken, Head of Building & Project Consultancy

Sinds vorig jaar worden we in Europa geconfronteerd met materiaaltekorten en stijgende energieprijzen, waardoor de recente stijging van de bouwkosten boven het historische gemiddelde ligt. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne – en we hopen dat de vrede zo spoedig mogelijk zal worden hersteld en ontheemde Oekraïners naar hun thuis zullen kunnen terugkeren – zijn deze kosten in de afgelopen weken snel gestegen en hebben aannemers en hun begrotingen in een zeer korte periode overschreden – in sommige gevallen al voordat het project is gestart

Op basis van een analyse van gegevens uit Bouwkostenkompas met Nederland als voorbeeld verwachten wij dat de bouwkosten dit jaar met 10 – 15 procent kunnen stijgen. Dit is gebaseerd op de volgende aannames. Als we kijken naar de historische gegevens is de gemiddelde bouwkostenindex voor de periode 2000-2022 ongeveer 3,1 procent per jaar, rekening houdend met een stijging met 70 indexpunten gedurende een periode van 20 jaar (bron: bouwkostenkompas.nl). Als gevolg van de hoge druk op bouwbedrijven in combinatie met internationale toeleveringsproblemen en stijgende energieprijzen zijn de bouwkosten de afgelopen twee jaar significant sneller gestegen ten opzichte van het langetermijngemiddelde. In feite was de bouwkostenindex gemeten van april 2021 tot en met april 2022 ongeveer 6 procent, rekening houdend met een stijging met 8 indexpunten in de voorgaande twaalf maanden.

Als we kijken naar de indexcijfers voor Q1-2022 zien we al een stijging van de bouwkosten met 2,73 procent voorafgaand aan de Oekraïne-crisis. Als we die cijfers extrapoleren voor heel 2022, levert dat een stijging van de bouwkosten met ongeveer 9 procent op.

Aangezien de situatie in Oekraïne nog niet is verwerkt in de cijfers van Q1-2022, schatten we in dat deze cijfers nog hoger zullen uitvallen over de rest van het jaar. De meest recente prijsoffertes van bouwbedrijven lieten een duidelijke stijging zien ten opzichte van huidige project tenders/-prijzen die eerder in 2022 zijn geoffreerd. Hiernaast vinden bouwbedrijven het moeilijker om prijzen vast te stellen met leveranciers. Dit is grotendeels te wijten aan de (sterk) stijgende energieprijzen die doorwerken in de productie en het transport van materialen, maar ook door het feit dat sommige bedrijven zo groot mogelijke voorraden aanleggen om de productie veilig te stellen met hogere afkoopkosten voor prijsstijgingen.

Ter illustratie; de Europese staalprijzen (warmgewalste rollen) blijven explosief stijgen – waardoor de marges van bouwbedrijven – en indirect ook opdrachtgevers – nog verder onder druk komen te staan – naar €1.400/ton in maart 2022 tegenover €460/ton in 2020. Door de sterk stijgende energie- en grondstoffenprijzen hebben fabrieken hun productie moeten verlagen, hoewel economen verwachten dat de staalprijzen in de tweede helft van 2022 naar beneden zullen corrigeren. Niet alleen stijgen de prijzen, het wordt ook steeds moeilijker om materialen in te kopen, waardoor projecten vertraging kunnen oplopen. Partijen vinden het daardoor lastig om voor nieuwe projecten vaste prijzen overeen te komen tot start bouw en einde van het project.

Om bovengenoemde redenen schatten we in dat de voorspelde 9 procent voor de stijging van bouwkosten met nog eens 5 а̀ 6 procent kan stijgen, wat neerkomt op een de eerder genoemde totale stijging van 15 procent dit jaar. Zodra de markten stabiliseren zou de productie echter weer moeten normaliseren, met als gevolg dat de bouwprijzen weer zullen dalen.