Stijgende bedrijfslasten zorgen voor verdere druk op winkelmarkt
Winkeliers worden naast teruglopende verkoopcijfers geconfronteerd met meerdere kostenverhogende zaken, aldus het nieuwste onderzoeksrapport van vastgoedadviseur Savills. Stijgende inkoopkosten van goederen, grote druk op de arbeidsmarkt, teruggave van overheidssteun, huurprijsindexaties en sterk gestegen energielasten worden genoemd als uitdagingen voor de Nederlandse winkelmarkt. Zo stegen bijvoorbeeld in het tweede kwartaal van 2022 de gemiddelde loonkosten per gewerkt uur met 4,4% t.o.v. hetzelfde kwartaal van 2021.
Raymond Frederiks, Senior Consultant Market Intelligence bij Savills in Nederland, licht toe: “Dat de huidige omstandigheden uitdagender worden voor ondernemingen in zijn algemeen, is ook af te leiden uit het aantal faillissementen. In het derde kwartaal van 2022 was het aantal faillissementen ongeveer tweemaal zo hoog als in het derde kwartaal van 2021. Dit aantal ligt nog wel aanzienlijk lager dan voor de pandemie, maar door bovengenoemde factoren is het te verwachten dat het aantal faillissementen in de detailhandel verder zal oplopen in 2023.”
Bart Oosterhuis, ESG Advisor bij Savills in Nederland, zegt: “Door uitdagende economische omstandigheden zullen winkels actiever bezig zijn om de grootste kostenposten zoveel mogelijk te beperken. Nu de energieprijzen disproportioneel stijgen zullen veel winkels hier als eerst het mes in willen zetten, geholpen door kortere terugverdientijden voor energiebesparende maatregelen. Dit zal met name het geval zijn voor energie-intensieve retail.”
Een analyse in het Savills-rapport laat zien welk type retailer het grootste verbruik kent voor gas en elektriciteit. De grootste verbruikers daarin zijn horeca en speciaalzaken. Het bereiden dan wel bewaren van voedsel is doorgaans energie-intensief, waardoor deze met name problemen zullen ondervinden van een stijgende energierekening. Minder hard geraakt worden kledingwinkels, warenhuizen en woonwinkels, hier ligt het gas- en elektriciteitsverbruik doorgaans veel lager per m² winkeloppervlak.
Vanwege opgelopen energiekosten is de noodzaak van verduurzaming van winkelvastgoed groter dan ooit. Hoewel een verduurzamingsslag in de winkelmarkt gewenst is om energiekosten terug te dringen, is het van groot belang te kijken vanuit welke doelen en met welke indicator deze verduurzaming wordt gemeten. Het opleggen van een plicht voor een minimaal energielabel aan de eigenaar, zoals dit bij woningen en kantoren al het geval is, zal echter wel minder effectief zijn in de winkelmarkt. Uit eerder onderzoek van Savills bleek dat 80% van de uitstoot van winkelvastgoed afkomstig is van gebruikersactiviteiten. Daarnaast kunnen gebruikers van relatief duurzame winkelpanden ondanks een goed energielabel alsnog aanzienlijk meer energie verbruiken omdat deze bijvoorbeeld consistent de deuren openhouden.
Een alternatief meetinstrument voor de Nederlandse winkelmarkt is om uit te gaan van het daadwerkelijke energieverbruik met bijvoorbeeld de WEii (‘Werkelijke Energie intensiteit indicator), in plaats van - of in aanvulling op - het gebruik van EPC-labels. Het daadwerkelijke verbruik wordt immers gemeten, wat uiteindelijk meer zegt over hoe duurzaam een winkel is dan een energielabel.
Johan Spin, Retail Lead bij Savills in Nederland, sluit af: “Ondanks, en misschien zelfs dankzij, de sterk gestegen energielasten is er zeker hoop voor een snelle verduurzaming in het winkelvastgoed, maar hierbij is het vooral van belang dat huurder en verhuurder elkaar weten te vinden. De geactualiseerde Model Huurovereenkomst Winkelruimte, gepubliceerd door de ROZ in januari 2023, biedt tal van mogelijkheden om de samenwerking tussen verhuurder en huurder te versterken.”
Lees het gehele onderzoeksrapport hier.
Bijlagen: grafiek Uitgesproken faillissementen in detailhandel en tabel Hoogste energieverbruik per type retailer
